DEFNICJA
Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym, które polega na współistnieniu związków chemicznych oraz pyłów w naszej atmosferze. Przebywanie, oddychanie nim, zagraża naszemu zdrowiu i życiu. Pochodzenie słowa smog ma swoje korzenie w dwóch anglojęzycznych słowach: smoke – dym oraz fog – mgła.
Jednym z wymienianych rodzajów jest smog londyński. W jego skład wchodzą tlenek siarki (IV), tlenki azotu, tlenki węgla, sadza oraz wspomniane już trudno opadające pyły. Występuje on w sezonie grzewczym – zazwyczaj od października do marca, gdy zapotrzebowanie energetyczne wynikające z niskich temperatur jest największe. W okresie tych miesięcy występuje inwersja temperatur, czyli zjawisko atmosferyczne polegające na wzroście temperatury powietrza wraz z wysokością.
W sytuacji nie występowania inwersji temperatury w najniższej części atmosfery (troposfera), powietrze bliżej powierzchni ziemi ma wyższą temperaturę niż powietrze znajdujące się wyżej. Powietrze jest ogrzewane wówczas przez nagrzaną powierzchnię ziemi. Następnie ogrzane powietrze jest unoszone w wyższe partie atmosfery w wyniku konwekcji. W sytuacji występowania inwersji mamy do czynienia z odwrotnym układem temperatu. Wpływa ona na współwystępowanie w atmosferze takich efektów jak np. gromadzenie się mgły czy powstawanie smogu.
Drugim, znanym rodzajem smogu jest smog typu Los Angeles (inaczej tzw. smog fotochemiczny). Występuje on przede wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. W jego skład wchodzą: tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory.
Poniżej zostaną omówione zagadnienia związane ze smogiem londyńskim, który występuje na terytorium Polski w okresie grzewczym.
W skład zanieczyszczenia powietrza wchodzą gazy oraz aerozole – są to cząstki stałe i ciekłe, które unoszą się w powietrzu i wpływają na naturalny skład powietrza atmosferycznego. Przeważające zanieczyszczenia gazowe powietrza to tlenki azotu (NOx), tlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) oraz węglowodory, tzw. lotne związki organiczne. Ich obecność w powietrzu może mieć dramatyczne skutki. Wpływają nie tylko na glebę i wodę, ale przede wszystkim zagrażają zdrowiu ludzi, zwierząt i roślin. Gazy dostają się do naszej atmosfery głównie poprzez spalanie paliw kopalnych, wyjątek stanowią tu związki lotne, które dostają się do atmosfery ze źródeł naturalnych. Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł naturalnych to np. wybuchy wulkanów ( popioły i gazy wulkaniczne); bagna (min.metan CH4, dwutlenek węgla); pożary lasów, sawann, stepów (min. CO2, tlenek węgla); gejzery ( min. siarkowodór, arsen); gleby i skały ulegające erozji; burze piaskowe; wyładowania atmosferyczne; bakterie i inne organizmy; a także roślinność i grzyby.
Należy także dodać, że źródła zanieczyszczeń niekoniecznie muszą mieć swoje źródła w naszym kraju. Możliwe jest, że dotrą one do nas np. z…Sahary. W takich przypadkach to cyrkulacja powietrza sprzyja i odpowiada za napływanie pyłu saharyjskiego nad inne rejony globu, w tym min. do Polski.
SKUTKI
Pierwsze, co przychodzi nam do głowy, gdy myślimy o niszczącym działaniu smogu, to z pewnością dolegliwości ze strony układu oddechowego. To prawda – oddychanie zanieczyszczonym powietrzem to prosta droga do nasilenia objawów astmy, obturacyjnej choroby płuc czy zakażeń układu oddechowego, a także do wzrostu częstości zachorowań na owe schorzenia. Winę ponosi pył zawieszony, ale też ozon, tlenki azotu, dwutlenek siarki i rakotwórcze substancje z grupy WWA.
Badania wykazały, że długofalowe skutki smogu obejmują między innymi chroniczny kaszel, niewydolność płuc i przewlekłe zapalenia oskrzeli. Niestety, dochodzi nawet do sytuacji, w których osoby niepalące chorują na nowotwory płuc – zanieczyszczone powietrze może bowiem przypominać skład dymu papierosowego (jedno i drugie zawiera rakotwórczy benzo(a)piren). Jeśli chodzi o krótkofalowe skutki zanieczyszczenia powietrza, zaliczamy do nich osłabienie organizmu czy zachorowania na choroby układu oddechowego. Niestety, zwykłe zapalenie płuc u seniorów może prowadzić nawet do zgonu.
Niestety, skutki smogu dotykają także innych układów, w tym układu krążenia. Odpowiednio małe cząsteczki pyłu zawieszonego są w stanie przeniknąć z płuc do krwiobiegu, a stamtąd zostać przetransportowane do rozmaitych narządów.
Niestety, badania organizacji HEAL i WHO wykazują, że możemy mówić o ryzyku śmierci z uwagi na smog. Skutki zanieczyszczenia powietrza okazują się opłakane: tylko w 2010 roku odnotowano 230 tys. zgonów na raka płuc właśnie z tego powodu. Wciąż pamiętamy żniwo, jakie zebrał w latach 50. smog londyński – w ciągu kilku dni zmarło wówczas ponad 4 tysiące osób. W Polsce z powodu smogu odnotowuje się blisko 45 tys. przedwczesnych zgonów rocznie. Jeśli już mowa o umieralności powodowanej przez smog, skutki dotyczą częściej utraty lat w zdrowiu niż samych lat – przez zanieczyszczenia żyjemy rok-dwa krócej, ale spędzamy ostatnie lata w zdecydowanie gorszym stanie zdrowotnym.
źródło: https://airly.eu/pl/czym-grozi-smog-poznaj-skutki-zanieczyszczenia-powietrza
